Leiden

Na de zoveelste budgetsoverschrijding op een groot project (de Stadsgehoorzaal), is bij de raadsvergadering van 15 mei jongstleden besloten om een onderzoek in te stellen naar hoe het kan dat dat telkens gebeurt. Er is een vooronderzoekscommissie gevormd, en die heeft nu advies uitgebracht. Het wordt een raadsonderzoek en geen raadsenquête, en de onderzoeksvraag is ook bekend.

Vooronderzoekscommissie

De vooronderzoekscommissie werd gevomd door Roos van Gelderen (SP), Hans van Egdom (GL), Robert-Jan van Ette (PvdA), Arjen Bonestroo (CDA) en Krijn Boddé (VVD). Onafhankelijk voorzitter was prof. dr. Toonen (hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit Leiden).

Raadsenquête of raadsonderzoek

De eerste vraag die de vooronderzoekscommissie moest beantwoorden was of er een raadsenquête moest komen, of een raadsonderzoek. Het eerste is een zwaarder middel, vergelijkbaar met een parlementaire enquête. Mensen die gehoord worden staan onder ede. Er is gekozen voor een raadsonderzoek, omdat de commissie tot de conclusie kwam dat een raadsenquête vooral mensen van buiten de gemeente zou weerhouden om informatie te komen geven. En de informatie van buiten de gemeente (van externe projectleiders bijvoorbeeld) is juist erg belangrijk. Wel is opgenomen dat als er dingen boven water komen die het inzetten van een raadsenquête wenselijk maken, dat dat alsnog zal gebeuren.

Onderzoeksvraag

Het raadsonderzoek heeft als doel om te leren van de fouten en van de goede dingen van het verleden, op het niveau van het college, de ambtenarij en de raad. Daarbij zijn algemene onderzoeksvragen geformuleerd, en twee specifieke projecten uitgekozen die verder worden uitgezocht. De algemene onderzoeksvraag is: “Wat zijn de organisatorische, politiek-bestuurlijke en besluitvormingstechnische oorzaken van het herhaalde patroon van budgetoverschrijding in het gemeentelijke project management? In hoeverre bieden de door het college voorgestelde maatregelen zicht op een oplossing van die problematiek en op welke wijze dient de aansturing en controle vanuit de gemeenteraad in de toekomst te zijn ingericht om herhaling van gesignaleerde patronen te voorkomen?”

Twee projecten onderzocht

De twee projecten die worden onderzocht zijn het Rembrandtjaar en het Scheltemacomplex. Bij het Rembrandtjaar zijn voor veel geld sponsorinkomsten begroot, die nooit zijn binnengehaald. Bij het Scheltema waren allerlei overschreidingen op het budget, en problemen met het projectmanagement. De grootste overschreiding, 1,2 miljoen euro, werd bekend gemaakt op de laatste werkdag van de vorige wethouder cultuur. In mei 2006 heeft het nieuwe college die overschreiding verwerkt in de begroting.

Een ander aspect van het Scheltema-verhaal, is dat het complex in eigendom is gekomen van de gemeente door een grondruil met het Bracolterrein. Voor dat terrein zijn nieuwbouwplannen die slecht zijn voor de omwonenden, maar waar de gemeenteraad vrijwel niets meer aan kan veranderen, omdat alles al is vastgelegd in contracten met de ontwikkelaar van de grond. Het financiële plaatje van de hele ruil is ook nog niet helder.

En verder...

De twee projecten worden verder onderzocht door een gespecialiseerd extern bureau. Het Scheltemaproject is al eens doorgelicht door bureau Twijnstra Gudde. Voor het onderzoek wordt drie ton uitgetrokken. Het onderzoek moet voor de zomer van 2008 klaar zijn.

Ondertussen wordt er al op allerlei manieren gewerkt aan verbetering van de organisatie. SP-wethouder financiën Keur is al een tijd bezig met het centraliseren en controleerbaar maken van de financiën. Dat is hard nodig, want tot nu toe draaiden de verschillende diensten meestal hun eigen tokootje, tot en met eigen spaarpotjes aan toe. En op dit moment is het niet eens mogelijk om een overzicht te krijgen van waar de telkens terugkerende overschreidingen op personeelslasten én externe personeelslasten eigenlijk precies vandaag komen.

Daarnaast wordt er werk gemaakt van “Anders Werken”, een grote reorganisatie van de gemeentelijke diensten. En ten slotte is het college bezig met zijn eigen doorlichting van álle projecten die de gemeente heeft lopen.

Op 4 september zal het advies van de vooronderzoekscommissie besproken worden in de gemeenteraad.

Meer informatie: raadslid Roos van Gelderen, roos@tomaatnet.nl
Zie ook dit eerdere artikel